گروه اندیشه: آن‌چه که جامعه را از هم پاشانده و ایجاد تفرقه می‌کند، دو چیز مهم است؛ یکی تحقیر و دیگری تبعیض، به فرمایش علامه طباطبایی هر دو در جامعه و امت اسلامی بر اثر ندانم‌کاری سردمداران به وجود می‌آید.

تزئینی

«غلام‌حسین اعرابی»* در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، در رابطه با مفهوم وحدت، ضمن بیان مطلب بالا گفت: وحدت یک امر عقلایی است و تمام عقلای جهان به دنبال وحدت بودند، وحدت به معنای هم‌دلی، هم‌سویی و هم‌کاری در راستای اهداف مشترک است و در این باب اندیشمندان مباحث زیادی را فراهم کردند.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم گفت: قرآن حقیقت وحدت را در اعتصام به حبل الهی معرفی کرده است؛ یعنی به تعبیری وحدت، جز محورهای اساسی و محکم و منطبق بر واقعیت امکان ندارد، وحدت شعاری و ذهنی مفید فایده نیست و حتما باید محورهایی وجود داشته باشد و حول آن محورها، انسان‌ها، فرقه‌ها، مسالک و جوامع با هم اتحاد داشته باشند.

مدرس دانشکده الهیات و معارف اسلامی گفت: برای امت اسلامی و فرقه‌های مختلف بزرگ‌ترین محور وحدت، قرآن است؛ یعنی قرآنی که به خوبی در سطح جامعه عمل شود و قرآنی که در سطح زندگی عمل شود، نه به صرف شعار که ما قرآن واحد داریم، اگر دستورات این قرآن واحدی که فرق اسلامی به آن اعتقاد دارند آن‌چنان که حق است در جامعه اجرا شود وحدتی مستحکم ایجاد خواهد شد.

وی گفت: علت تشتت فرقه‌های اسلامی و ایجاد اختلاف، تفرقه و شقاق در بین مسلمانان و عمل نکردن به همین حبل الهی بوده؛ یعنی ما در زبان، سخن از حبل الهی زدیم ولی در عمل از این حبل و ریسمان فاصله گرفتیم.

وی به بررسی آرای علامه طباطبایی (ره) پرداخت و گفت: علامه طباطبایی (ره) در تفسیر «المیزان» وقتی به علل و عوامل تشتت و تفرقه مسلمانان می‌پردازد، دو مسأله مهم را مطرح می‌کند و آن این است که، چون مسلمانان جدیدالعهد با قرآن و اسلام بودند، بعد از رحلت پیامبر (ص) همان فرهنگ جاهلی مجدداً به نحوی بین مسلمانان احیا شد.

مدرس دانشگاه قم گفت: آن‌چه که جامعه را از هم پاشانده و ایجاد تفرقه می‌کند، دو چیز مهم است یکی تحقیر و دیگری تبعیض، به فرمایش علامه هر دو در جامعه و امت اسلامی بر اثر ندانم‌کاری سردمداران به وجود می‌آید.

وی افزود: گفته شده که اسلام و قرآن مال عرب است، (قرآن عربی، محمد عربی، اسلام عربی)؛ یعنی سایر قومیت‌ها و امت اسلامی را بیگانه فرض کردند و این در حالی است که قرآن همه را زیر پوشش خود قرار داده است، هیچ‌گاه پیامبر (ص) نفرمودند: عربی و عجمی بلکه همه را با یک چشم نگاه می‌کردند.

اعرابی گفت: عرب‌ها آمدند و شهروند اول و شهروند دوم درست کردند، شهروند اول عربی، شهروند دوم سایر مسلمانان و اسم تحقیرآمیزی را بر روی مسلمانان غیر عرب نیز گذاشتند و گفتند این‌ها «موالی» هستند و ما لطف کردیم در حقشان و آن‌‌ها را بردگان خود حساب کردیم، این تحقیقری نبود که مردم آزاده تحمل کنند؛ لذا جنگ‌ها، خون‌ریزی‌ها، تشتت و تفرقه در جامعه اسلامی پدید آمد و این سرفصلی مهم دارد که از مجال این بحث خارج است.

وی افزود: دومین نکته‌ علامه در علت تشتت مسلمانان‌، مسأله تبعیض است، این مسلمانانی که موالی از آن‌ها یاد می‌شد صرفاً مسأله تحقیر نبود، وقتی جنگ می‌شد این‌ها حق نداشتند سواره بجنگند و باید پیاده می‌جنگیدند، در حالی که بیشتر لشکر از موالی و غیر عرب بودند، این چه تبعیض ناروایی است؛ زیرا این فرد جان خود را به خطر انداخته است تا برای پیروزی اسلام مبارزه کند.

اعرابی گفت: زمان تقسیم غنائم و بیت‌المال هم می‌گفتند که این‌که عرب نیست و ما تفضلا یک سهمی به او می‌دهیم، در امور مدیریتی نیز این تبعیض وجود داشت و می‌گفتند این‌که جزو بنی‌امیه نیست، این‌که جزو بنی‌عباس نیست، در نهایت آن تحقیر و این تبعیض باعث شد که امت واحده اسلامی دچار تزلزل، اختلاف و ضعف شود.

اعرابی گفت: بحمدالله مقام معظم رهبری امسال را به عنوان سال «وحدت ملی و انسجام اسلامی» مطرح کردند و تمام کارگزاران نظام براساس فرموده ایشان باید بستر و زمینه این وحدت و انسجام را در عمل فراهم کنند.

وی افزود: مقام معظم رهبری (حفظه الله تعالی) راه را هموار کردند و سایر مسئولان نظام باید برای تحقق این منویات ارزشمند که تحت این شعار مطرح شده است زمینه را فراهم کنند و اگر تحقیری و تبعیضی نسبت به فرق اسلامی وجود دارد باید رفع شود.

وی گفت: اگر رفع تبعیض و تحقیر نسبت بر فرق اسلامی صورت بگیرد مطمئناً ملت اسلامی به عنوان نمادی از امت واحده اسلامی در سراسر جهان درخشش خاص خود را پیدا خواهد کرد و اگر خدای ناکرده تحقیر و تبعیض اعمال شود و شهروند اول و دوم درست شود چنان‌که بنی‌امیه درست کردند و اگر زمینه را برای اجرای شعاری که رهبر انقلاب سر دادند فراهم نکنیم دچار تشتت و اختلاف خواهیم شد و به جایی هم راه نخواهیم برد.